Iets zwaardere kost

  

Enige tijd geleden had ik het genoegen, via het nalatenschap van mijn vader, het originele proefschrift van Florence E.J.M. Baudet in mijn bezit te krijgen – ‘De Maaltijd en de Keuken in de Middeleeuwen’. 

Het eerste historische proefschrift door een vrouw geschreven, in 1904.

Precies een week later zag ik als mooie resonantie een artikel van Johannes van Dam hierover in de Elsevier en kon ik het niet nalaten hem dit te berichten. Als toegift op dit bezit stuurde hij mij onderstaande informatie.

Het proefschrift is na te lezen op archive.org

Gastronomia in academia

In 1904 disserteerde Florence Baudet, 33 jaar oud, met het 1ste historische proefschrift door een vrouw geschreven.

De Amsterdammer, voorloper van De Groene, schreef er op 19-2-1905 in de rubriek ‘voor dames’ over: Onlangs verwierf aan de Utrechtse universiteit een jonge dame, Mejuffrouw Florence E.J.M.Baudet, den graad van doctor in de Nederlandsche letteren, na verdediging van een academisch proefschrift: “De Maaltijd en de keuken in de middeleeuwen.” ‘Waarlijk een aardig idée voor een meisje om een wetenschappelijke opleiding te besluiten met een dissertatie over de ‘keuken’ en alzoo in haar geleerdheid zich nog aangetrokken te gevoelen tot het huismoederlijk terrein.’

En de, alleen met zijn initialen aangeduide, HRR gaat dan verder:

‘Merkwaardig is het ook te lezen hoe de door ons terecht zoo klein geschatte medische wetenschap dier dagen adviseerde wat aangaat de voeding. Zoo oordeelde de faculteit, dat “deghene die ghesont bliven wylt en sal ghemeynlyck niet veel fruyten noch wermoesen eten"; ook was ze (de faculteit) van meening, dat vruchten en groenten melancholieke en kwade humeuren voortbrachten, in een woord dat deze voedingsmiddelen een menigte schadelijke eigenschappen hadden. Ook dat van alle vleesch het varkensvleesch het beste voedsel was; haar wijsheid leerde echter, dat men 't best deed niet te eten vleesch van varkens, die ouder of jonger waren dan een of twee jaren.’

Dat leert ons twee of eigenlijk drie dingen: ten eerste de denigrerende, patroniserende manier waarop men vrouwen aan de universiteit beoordeelde – en dan helemaal ongetrouwde vrouwen – Baudet trouwde nooit – en vervolgens de manier waarop men, kennelijk tot verbazing van HRR, in de middeleeuwen over voeding dacht, en dan vooral de medische kant daarvan. Daar wist men nauwelijks iets over. En dat brengt ons meteen bij het voornaamste feit, namelijk dat men in academische kringen een eeuw geleden – en eigenlijk tot vrij recent – neerkeek op wat hier denigrerend ‘de keuken’ genoemd werd. Iets voor meisjes.

Dat wat men nu kortzichtig kan noemen, is eeuwen lang de enige houding van de wetenschap geweest. Toch waren er al geleerden die zich met gastronomie bezig hielden, al was dat dan vooral als hobby.

Aldus #johannesvandam